Psoriasis: een erfelijke huidziekte
Dermatologen kunnen meerdere behandelingen bieden
Gepubliceerd op: 11 september 2020Psoriasis is een vervelende huidziekte, die voorkomt bij mensen die er erfelijke aanleg voor hebben. Er zijn verschillende vormen van psoriasis. Gelukkig zijn er meerdere behandelingen mogelijk, zodat er eigenlijk altijd wel een resultaat te boeken is waar patiënten goed mee kunnen leven. Dermatoloog Maartje Berends vertelt over de ziekte.
Eerst even over de uitspraak: je zegt psoriasis met de klemtoon op de eerste i. “De meeste patiënten leggen de klemtoon op de a. Blijkbaar is dat prettiger uitspreken”, merkt Maartje Berends op. “Psoriasis komt voor bij twee tot drie procent van de wereldbevolking. Bij sommige bevolkingsgroepen wat meer. Bij mensen met een donkere huid komt het minder voor. Het is een erfelijke huidziekte. Factoren van buitenaf kunnen de ziekte doen opvlammen. Denk daarbij aan stress, infecties en medicijnen. Deze combinatie van factoren kan bij psoriasispatiënten ontaarden in een overdreven reactie van het immuunsysteem, met ontstekingen in de huid en een versnelde celdeling van de huidcellen, met schilfering als gevolg.”
Varianten
Er zijn verschillende varianten van psoriasis, legt Maartje Berends uit. “De meest voorkomende vorm is placque psoriasis. Dit gaat gepaard met rode plekken op de huid, waar schilfers op zitten. Ze kunnen op het hele lichaam voorkomen, maar voorkeurlokalisaties zijn de strekzijde van gewrichten en de haargrens.” Dan is er psoriasis guttata. “Dit geeft druppelvormige vlekken, die over het hele lichaam kunnen voorkomen. Dit beeld ontstaat vaak in reactie op bijvoorbeeld een keelinfectie. Deze vorm van psoriasis reageert goed op lichttherapie, waarna het een hele tijd kan wegblijven.”
Psoriasis inversa komt voor in de plooien van het lichaam. Bijvoorbeeld in de liezen, navel, oksels en onder de borsten. In geval van een pustulaire psoriasis is er sprake van met pus gevulde bultjes op de handpalmen en voetzolen. Tot slot kan er nog sprake zijn van een artritis psoriatica. “Deze vorm manifesteert zich niet in de huid, maar in de gewrichten. Het is één van de vormen van reuma. Deze patiënten komen onder behandeling van de reumatoloog. Ongeveer twintig procent van de patiënten met psoriasis ontwikkelt deze reumavariant.”
Vervelend
Psoriasis is een vervelende huidziekte, vertelt Maartje Berends. “De huidafwijkingen zorgen voor schaamte bij de patiënten. En bij sommige patiënten jeukt het. Ook de schilfers worden als zeer vervelend ervaren. Zeker als deze zichtbaar zijn op kleding of in de omgeving van de patiënt belanden. Ik hoor ook wel eens dat patiënten de toegang tot het zwembad wordt ontzegd, wat volkomen onterecht is omdat psoriasis absoluut niet besmettelijk is. Een enkele patiënt is over het hele lichaam rood, maar dat is gelukkig zeldzaam.”
Zalf
Welke behandelingen zijn er mogelijk? “Daar hebben we een bepaalde volgorde in”, legt Maartje Berends uit. “Overigens kunnen we de ziekte niet genezen, want het is erfelijk bepaald. Het enige wat wekunnen doen, is de symptomen bestrijden. De eerste keus is de plekken behandelen met zalf. Dat is vaak eerst maximaal vier dagen hormoonzalf, gevolgd door drie dagen vitamine D zalf. Het fijne van deze behandeling is dat hij veilig is. Sommige patiënten krijgen gecombineerde zalf, gel of schuim voorgeschreven, waar beide componenten in zitten. Helpen zalven niet, dan gaan we een stapje verder.”
Lichttherapie
Helpt zalf onvoldoende of zijn er te veel plekken om in te smeren, dan is de volgende stap lichttherapie. “Dat is een soort zonnebank, die een bepaalde golflengte UV-B licht geeft. Dat gaat heel gedoseerd en met een langzame opbouw: van nog geen minuut per keer tot uiteindelijk enkele minuten. Patiënten komen hiervoor drie keer per week naar de polikliniek: op maandag, woensdag en vrijdag. De behandeling duurt maximaal tien weken.” Voor patiënten die alleen psoriasis hebben aan handen of voeten, zijn er compacte lichtbakken waar ze hun handen of voeten onder kunnen houden. De overige patiënten gaan in een cel waarin ze rechtop staan.
Medicatie
Zijn zalven en lichttherapie niet mogelijk of werken ze niet, dan is medicatie de volgende stap. “Daarbij kiezen we in eerste instantie voor medicijnen als methotrexaat en fumaarzuur. Dit zijn medicijnen waarmee we al lang ervaring hebben en die, als ze aanslaan, goed effect hebben. Het effect varieert per patiënt en zo ook de bijwerkingen. Als laatste stap kiezen we voor de zogeheten biologicals. Dit is een nieuwe groep medicijnen, die heel gericht te werk gaan en die weinig bijwerkingen hebben. Maar we zijn nog terughoudend in het voorschrijven ervan, omdat we de effecten op lange termijn nog niet kennen en deze medicijnen erg duur zijn. Een mooie ontwikkeling is dat er steeds nieuwe biologicals bij komen en dat ze steeds beter worden.”
Kortom, er zijn meerdere behandelingen mogelijk voor psoriasis-patiënten. “Als dermatologen weten we uit ervaring dat we uiteindelijk voor iedere patiënt een oplossing kunnen creëren waar de patiënt goed mee kan leven”, aldus Maartje Berends.
Laatst bijgewerkt op: 03 mei 2022
