Overslaan en naar de inhoud gaan
search

Huidkanker optimaal verwijderen met zo klein mogelijke snijrand

Dermatologie biedt nu Mohs Chirurgie

Gepubliceerd op: 24 maart 2023

Sinds oktober vorig jaar biedt de vakgroep dermatologie van het Slingeland Ziekenhuis de zogeheten Mohs micrografische chirurgie. Dit is een operatiemethode waarbij huidkanker volledig verwijderd kan worden zonder onnodig gezond weefsel weg te halen. Dat kan doordat de snijrand bij deze techniek heel smal is en deze direct onder de microscoop beoordeeld wordt. Dermatoloog Demia Tiemes vertelt erover.

Mohs micrografische chirurgie, kortweg Mohs’, is genoemd naar de Amerikaanse chirurg Frederic E. Mohs, die de methode ontwikkelde. We praten erover met dermatoloog Demia Tiemes. Zij heeft uitgebreide ervaring in de aangezichtschirurgie en is binnen het team dermatologen van het Slingeland Ziekenhuis de arts die zich heeft gespecialiseerd in Mohs’. Zoals ook andere subspecialisaties vereiste Dermatologie biedt nu Mohs Huidkanker optimaal verwijderen met zo klein mogelijke snijrand dat een gedegen opleiding, met veel oefenen. “Ik heb de Mohs’ procedure tweehonderd keer onder begeleiding gedaan”, illustreert Demia Tiemes. Ook het team dat haar ondersteunt, is speciaal opgeleid. Bovendien vereist de ingreep specifieke apparatuur. “Daarom doe ik de ingrepen vooralsnog in Rijnstate Velp. Daar zijn een gespecialiseerd team en de benodigde apparatuur aanwezig.”

Dichter op tumorrand

at maakt Mohs’ zo bijzonder en geavanceerd? Demia Tiemes legt uit: “Bij het operatief verwijderen van huidkanker snijd je normaal gesproken ruim om de tumor heen. Dat is, afhankelijk van de tumor, zo’n drie tot tien millimeter. Dat doe je om de kans te vergroten dat alle kwaadaardige cellen worden verwijderd. Bij Mohs’ kun je veel dichter op de tumorrand snijden, slechts anderhalve millimeter, zodat de wond aanzienlijk kleiner is.”
Voordat we dieper op de techniek ingaan, merkt Demia Tiemes op dat Mohs’ alleen bij een specifieke groep patiënten wordt ingezet. “Dat zijn patiënten met basaalcelcarcinoom, in de gevallen dat het echt meerwaarde heeft. Basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker, waarbij de tumor wel doorgroeit in omliggend weefsel, maar doorgaans niet uitzaait. Vooral de plek van de tumor is bepalend om al dan niet voor Mohs’ te kiezen. Ook de groeiwijze en de grootte wegen mee. Daar zijn internationaal geldende criteria voor.”

In het gezicht

Plekken waar Mohs’ vaak wordt toegepast, zijn onder meer de neus, de oogleden, rond de mond, en de slaap. “Bij de neus, oogleden en mond wil je de wond zo klein mogelijk houden, omdat een grote wond op die plekken het gezicht ingrijpend kan verminken.
Bij de slaap loopt een aangezichtszenuw. Daar wil je een zo klein mogelijke wond om het risico op zenuwschade te verkleinen”, legt Demia Tiemes uit.
Ook de groeiwijze van de tumor kan aanleiding zijn om voor Mohs’ te kiezen. “Bijvoorbeeld als de tumor een grillige vorm heeft. Zo zijn er onder meer basaalcarcinomen met sprietjes. Daar kunnen we dan heel precies omheen snijden.”

Als dit zo’n mooie techniek is, waarom wordt Mohs’ dan niet bij veel meer huidtumoren toegepast? “Het is een arbeidsintensieve en daardoor dure techniek. Ik kan op één dag slechts vijf tot zes patiënten behandelen. Bovendien is er een gespecialiseerd ondersteunend team bij nodig. In veel gevallen van basaalcarcinoom is Mohs’ ook niet nodig. Bij een carcinoom op de onderrug bijvoorbeeld is een iets grotere wond geen probleem.”

Schotelvormig

Mohs’ wordt uitgevoerd in een speciaal hiervoor ingerichte behandelkamer. De patiënt krijgt een plaatselijke verdoving. “Het begint al bij een snijtechniek die anders is dan normaal”, legt Demia Tiemes uit. “Normaal snijd je recht naar beneden. Bij Mohs’ snijd je onder een hoek van 45 graden, zodat het weefsel dat je uitsnijdt schotelvormig is. De randen zijn daardoor dun. Dat moet ook, want bij Mohs’ wordt de verwijderde huid platgedrukt voor microscopisch onderzoek. Van de huid worden horizontale vriescoupes gemaakt. Ik kan zelf ter plekke de volledige snijrand onder de microscoop onderzoeken op de aanwezigheid van kwaadaardige cellen.” Normaal gesproken wordt een verwijderde tumor opgestuurd voor pathologisch onderzoek, waar vervolgens enige tijd overheen gaat. “Bij Mohs’ doen we dit meteen. Blijkt de rand bij het microscopisch onderzoek niet ‘schoon’, dan volgt een tweede snijronde, waarbij de wond heel iets groter wordt gemaakt. En alleen maar op die plek waar nog kwaadaardige cellen zitten. Daarna volgt weer een microscopische check. Net zolang tot de wondrand vrij is van kwaadaardige cellen.”

In één dag klaar

Een enkele keer zijn er zes snijrondes nodig, maar meestal volstaan één of twee rondes, is de ervaring van Demia Tiemes. “Bijkomend voordeel van Mohs’ is dat de patiënt in één dag klaar is, omdat meteen wordt gecheckt of de snijrand schoon is. Zo kan ik op dezelfde dag de wond sluiten. Regelmatig is een kleine reconstructie nodig, waarbij huid verplaatst wordt. Door de garantie op schone snijranden kan dit op een veilige manier.”
Bij de standaard operaties wordt de verwijderde tumor met rand opgestuurd naar de patholoog, die controleert of de randen schoon zijn. “Constateert deze dat de rand niet schoon is, dan moet de patiënt later weer terugkomen voor een nieuwe ingreep of de uiteindelijke reconstructie.”
Een enkele keer wordt de wond te groot of complex om op dezelfde dag te sluiten. De patiënt gaat dan met een wondverband naar huis en wordt binnen enkele dagen door de plastisch chirurg geopereerd.

Precisiewerk

Chirurgie is uiteraard altijd precisiewerk, maar voor Mohs’ geldt dat nog sterker. “Voor mij als dermatoloog is precisiewerk een echte passie”, zegt Demia Tiemes. “Een basaalcarcinoom is doorgaans niet levensbedreigend. Maar hij moet wel goed verwijderd worden, anders blijft hij doorgroeien. Dat is niet alleen ontsierend, maar het kan ook schade veroorzaken aan omliggend weefsel. Als een  basaalcarcinoom in het gezicht zit, kan hij het gezicht ernstig verminken. Dan ben ik blij dat ik patiënten Mohs’ kan bieden, omdat dit het mooiste resultaat geeft, én met de zekerheid dat alle kwaadaardige cellen verwijderd zijn.”

Huidkanker wordt epidemie

Dermatoloog Demia Tiemes verwacht dat Mohs’ steeds meer toegepast zal worden, omdat het aantal gevallen van huidkanker sterk toeneemt. “Huidkanker is inmiddels de meest voorkomende vorm van kanker. Deskundigen voorspellen dat huidkanker zelfs een epidemie wordt.” De drie meest voorkomende soorten huidkanker zijn basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom. Met 70 à 75 procent is basaalcelcarcinoom verreweg de meest voorkomende huidkanker. Basaalcelcarcinoom zaait vrijwel nooit uit, maar moet wel behandeld worden.
En liefst zo snel mogelijk. Want hoe groter het carcinoom, hoe groter de operatiewond. Het melanoom geeft een veel groter risico op uitzaaiingen en kan zich daardoor ontwikkelen tot een levensbedreigende kanker. Het aantal mensen met een melanoom is de afgelopen twintig jaar meer dan verviervoudigd. Bij alle drie genoemde vormen van huidkanker is overmatige blootstelling aan zonlicht de belangrijkste oorzaak.

Laatst bijgewerkt op: 24 maart 2023

Anatomie: de huid

Anatomie: de huid

De Visia huidscan geeft een persoonlijk en gedetaileerd beeld van de conditie van de huid
Stralend de zomer door met de huidtherapeut