Herpes genitalis (SOA)

Herpes genitalis is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) en wordt meestal alleen 'herpes' genoemd. Herpes genitalis wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus.

Dit herpesvirus is een van de meest voorkomende virussen bij de mens. In Nederland is 50% tot 70% van de inwoners drager van het virus. Er zijn twee typen herpes simplex virus. Herpes genitalis wordt meestal veroorzaakt door type 2 en type 1 veroorzaakt meestal een koortslip. 

Klachten

De klachten die het herpes simplex virus veroorzaakt, kunnen verschillen. Bij de eerste (primaire) infectie kunnen er andere klachten zijn dan bij een terugkerende infectie.

Eerste (primaire) infectie

De eerste infectie met het virus verloopt meestal het heftigste. De klachten bestaan uit kleine, pijnlijke en branderige blaasjes op de geslachtsdelen. Deze blaasjes drogen vervolgens in tot korstjes, die er na verloop van tijd spontaan afvallen. Herpes kan hevige pijnklachten geven.

Terugkerende infectie

In een vroeg stadium van de primaire infectie dringt het herpes simplex virus het lichaam binnen. Het bijzondere van het virus is dat het vervolgens levenslang aanwezig blijft in het lichaam en niet te doden is. Onder omstandigheden waarbij de afweer wat verminderd is, zoals bij koorts, menstruatie of stress kan het virus geactiveerd worden. Het virus kan zich dan weer naar de huid of het slijmvlies verplaatsen. Daar ontstaat dan opnieuw een ontsteking.

Herpes genitalis verloopt bij een terugkerende infectie vaak milder dan bij de eerste besmetting.

Oorzaak

Besmetting met het herpes simplex virus genitaal vindt voornamelijk plaats door seksueel contact met een drager van het virus. Ook besmetting via huid-op-huidcontact of via gebruiksvoorwerpen is mogelijk.

Diagnose stellen

Meestal zijn de klachten heel duidelijk en kan de huisarts de diagnose stellen. Soms wordt met een wattenstaafje een kweek (enkele cellen voor onderzoek in het laboratorium) afgenomen van de huid of de slijmvliezen ter bevestiging van de diagnose.

Bij patiënten met een verminderde weerstand kunnen de huidafwijkingen soms zo uitgebreid zijn dat de diagnose wat moeilijker te stellen is. Dan worden patiënten meestal verwezen naar de dermatoloog. De dermatoloog neemt soms een kweek of biopt af voor onderzoek.

Behandelmogelijkheden

Er bestaan geen behandelingen die het herpesvirus kunnen doden en daarmee de aandoening kunnen genezen. Wel zijn er geneesmiddelen die de vermeerdering van het virus kunnen remmen.

In principe is bij herpesinfecties geen behandeling nodig. In bepaalde gevallen, zoals bij mensen met een verminderde afweer en/of bij uitgebreide infecties wordt wel kortdurend behandeld met medicijnen. Bij een vaak terugkerende herpesinfectie kiest men bij mensen die hier veel klachten door hebben, voor een langduriger behandeling met tabletten. Dit kan enkele maanden of langer nodig zijn.
Naast de behandeling door de arts, is het belangrijk dat patiënten er zelf voor zorgen dat zij geen anderen besmetten, en zichzelf niet opnieuw besmetten.

Voorkomen van zelfbesmetting

Om de kans op zelfbesmetting te voorkomen zijn de volgende adviezen belangrijk:

• Vermijd elke contact met de herpesplekken: kom dus nooit met vingers aan aangetaste plekken. Vermijd ook contact tussen washandje of handdoek en de herpesplekken.
• Gebruik een wattenstaafje bij het aanbrengen van een crème/zalf over de herpesinfectie.
• Was na contact met de herpesplekken onmiddellijk uw handen.

Voorkomen van besmetting naar anderen

• Vermijd alle vormen van seksueel contact als het virus actief is.

Voorkom besmetting van een baby

• Bij een primaire (eerste) herpesinfectie tijdens de laatste zes weken van de zwangerschap zal een keizersnede worden aanbevolen. Het is van belang dat een zwangere vrouw het aan de verloskundige of gynaecoloog doorgeeft als zij of haar partner herpes aan de geslachtsdelen heeft gehad.
• Na de geboorte dient u contact tussen mensen met een herpesinfectie en de baby te vermijden.