Open been

Een open been is een wond aan het onderbeen, die niet of moeizaam geneest. De normale huid is op die plaats verdwenen en er ontstaat een open plek, vaak bedekt met een korst.
Een open been komt vooral voor bij mensen die een afwijking aan de bloedvoorziening in de benen hebben. Daarnaast komt het vaker voor bij patiënten met diabetes mellitus of vasculitis (ontsteking in een bloedvat).

Klachten

De wond aan het been gaat niet of langzaam dicht. Meestal zit er een geelbruin laagje (het beslag) of een korst op. De bodem van de wond kan in het begin ook zwart zijn door afgestorven huid. De wond kan pijnlijk zijn, vies ruiken en er kan veel vocht uitkomen.

Oorzaken

Een open been kan onder andere ontstaan door een afwijking in het aanvoerende slagaderlijke systeem (arterieel ulcus) of het afvoerende aderlijke systeem (veneus ulcus).

Afwijking in het aanvoerende slagaderlijke systeem

Met een afwijking in het aanvoerende slagaderlijke systeem wordt een vernauwing van de slagaderen bedoeld. Door de vernauwing komt er minder bloed bij de huid. Hierdoor komen er te weinig zuurstof en voedingsstoffen in de weefsels van de huid, en sterven de weefsels af. Dit leidt tot zeer pijnlijke wonden, die vaak moeizaam genezen. Deze wonden bevinden zich meestal niet aan het been, maar aan de voeten.
Wonden die ontstaan door een afwijking in het aanvoerende slagaderlijke systeem worden behandeld door de vaatchirurg.

Afwijking in het afvoerende aderlijke systeem

Met een afwijking in het afvoerende aderlijke systeem wordt een verstoring in de bloedafvoer in de onderbenen bedoeld. Doordat het bloed onvoldoende wordt afgevoerd, ontstaat stuwing (druk) in de bloedvaten en vochtophoping (oedeem) in de benen. Ook kunnen bruine verkleuringen, eczeemplekken en onderhuidse verhardingen ontstaan. Deze wonden worden door de dermatoloog behandeld.

Vaak ontstaat een verstoorde bloedafvoer door spataderen. In de aderen zitten kleppen, die in staande houding het terugstromen van het bloed naar de voeten verhinderen. Bij spataderen sluiten deze kleppen niet goed. Het bloed stroomt gemakkelijk terug, waardoor de druk in de aderen en haarvaatjes toeneemt. Het transport van voedingsstoffen naar de weefsels van de huid en de afvoer van afvalstoffen uit deze weefsels wordt hierdoor erg moeilijk.

Een afwijking in de afvoer van bloed is de meest voorkomende oorzaak van een open been.

• De wonden zitten meestal rond of vlak boven de enkels.
• Het eerste verschijnsel van een afvoerstoornis van de bloedvaten is vaak een moe, zwaar gevoel in de benen.
• In de loop van de dag worden de enkels dikker door vochtophoping (oedeem). Hierdoor wordt de huid kwetsbaarder en ontstaan eerder huidafwijkingen, die soms een open been tot gevolg hebben.

De afwijkingen in het afvoerende aderlijke systeem zijn meestal chronisch (blijvend). Als de kleppen in de aderen eenmaal kapot zijn, kunnen ze niet meer worden hersteld. Het slecht functioneren van de kleppen in het aderlijke systeem heet insufficiëntie (chronische veneuze insufficiëntie).

Behandeling open been

Als de wond aan het been niet (snel genoeg) geneest, verwijst de (huis)arts u naar de dagbehandeling open been in het ziekenhuis.