Melanoom

Een melanoom is een kwaadaardig gezwel (huidkanker) dat ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de huid. Pigmentcellen die in groepjes bij elkaar liggen, noemen we moedervlek. Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen ‘gave’ huid.
Een melanoom komt steeds vaker voor, vooral bij mensen met een blanke huid. In Nederland worden per jaar bijna 3000 nieuwe melanomen (ongeveer 10% van alle gevallen van huidkanker) ontdekt. Melanomen kunnen op elke leeftijd ontstaan, maar komen vooral voor tussen de 45 en 60 jaar.
Bij vrouwen ontstaat een melanoom vooral op de romp en de benen. Bij mannen komt een melanoom met name voor op de romp, op het hoofd en in de hals. Maar melanomen kunnen ook voorkomen op armen en op delen die nooit in de zon komen zoals voetzolen, handpalmen en slijmvliezen.

Levensbedreigend

Bij een melanoom is de kans dat de afwijkende cellen zich door het lichaam verspreiden aanwezig. Het risico hierop is afhankelijk van met name de dikte van het melanoom. Daardoor is het een levensbedreigende aandoening. Dankzij vroege opsporing en nieuwe behandelingsmogelijkheden is de overlevingskans van mensen met een melanoom de laatste decennia sterk verbeterd.

Symptomen van een melanoom

Vaak lijkt een melanoom eerst op een gewone moedervlek. Doordat de cellen zich blijven delen, verandert de vlek geregeld van uiterlijk. Hij is ‘onrustig’. De moedervlek kan bijvoorbeeld groter worden, van kleur veranderen of grilliger worden. De moedervlek kan jeuken en in een later stadium bloeden. Ook kan er een zweertje op komen met een korst.

Uitzaaiingen

Eventuele uitzaaiingen van een melanoom verspreiden zich via de huid, lymfebanen of het bloed. Als er uitzaaiingen in de lymfeklieren zitten, kunnen deze deze voelbaar zijn als een stevig bolletje onder de huid van 2 cm tot 3 cm doorsnede.

Oorzaak ontstaan melanoom

Een melanoom kan ontstaan uit een moedervlek, maar kan ook ontstaan op een gave huid. Een aantal factoren vergroot de kans op het krijgen van een melanoom:

• Mensen met meerdere zogenaamde “onrustige” moedervlekken.
• Genetische aanleg. In bepaalde families komen melanomen of onrustige moedervlekken veel voor.
• Zonverbranding, en dan vooral in de leeftijd van 0 tot 20 jaar. De schade die de huid oploopt bij zonverbranding kan nog tot tientallen jaren bijdragen aan het ontstaan van een melanoom.
• Een lichte huid, licht of rossig haar en lichte ogen, vooral in combinatie met sproeten. Mensen met deze kenmerken hebben een geringe natuurlijke bescherming tegen zonlicht.
• Een groot aantal moedervlekken. Mensen met meer dan vijftig moedervlekken op hun lichaam hebben een grotere kans op het krijgen van een melanoom.
  
  

Diagnose stellen

Als u een verdacht plekje op uw lichaam ziet, is het raadzaam om contact op te nemen met uw huisarts. Uw huisarts kan u vervolgens verwijzen naar het Huidkankercentrum van het Slingeland Ziekenhuis.

De dermatoloog bekijkt het verdachte plekje en de rest van uw huid. Daarbij wordt ook een vergrootglas gebruikt om te beoordelen of het mogelijk om een melanoom gaat. Als er een verdenking is, wordt het verdachte plekje verwijderd (excisie) en microscopisch onderzocht. Dan kan met zekerheid worden vastgesteld of het om een melanoom gaat. De dikte van het melanoom zegt iets over de kans op uitzaaiing. Hoe dikker het melanoom, des te meer kans op uitzaaiingen.

Meer informatie: melanomen oorzaken en behandelingen door plastische chirurgie

Behandeling

Wanneer bekend is dat het daadwerkelijk om een melanoom gaat, haalt de dermatoloog of plastisch chirurg nog extra huid weg rondom het reeds verwijderde melanoom. Verder voelt de arts of uw lymfeklieren verdikt zijn. Verdikte lymfeklieren kunnen duiden op uitzaaiingen. Afhankelijk van de situatie kan de arts een lymfeklier (poortwachtersklier) verwijderen en onderzoeken op uitzaaiingen.
Bij veel mensen bij wie een melanoom is weggehaald, is verdere behandeling niet nodig. Maar als er sprake is van uitzaaiingen, dan wordt soms aanvullend behandeld met bestraling, chemotherapie of immunotherapie.

Vooruitzichten

De vooruitzichten voor mensen met een melanoom zijn erg verschillend. Deze zijn vooral afhankelijk van de dikte van het melanoom en of er uitzaaiingen zijn gevonden. Bij 90 % tot 95% van de mensen waarvan het melanoom minder dan 1 mm in de huid was gegroeid, komt de aandoening niet meer terug.

Patiëntenvereniging en belangenorganisaties

• Stichting Melanoom 
• Huidfonds
• Kanker.nl: Huidkanker
• KWF Kankerbestrijding
  
  

Folders

• Melanoom (dermatologie)
• Zonlicht en de huid: verstandig omgaan met de zon (dermatologie)