Fotodynamische therapie

Fotodynamische therapie is een behandeling bij basaalcelcarcinoom, morbus bowen en aktinische keratosen. Bij fotodynamische therapie worden kankercellen of een voorstadium daarvan vernietigd door middel van licht in combinatie met een zalf.

Photodynamische therapie kan plaatsvinden door de huid te belichten met een speciale lamp of door gebruik te maken van daglicht. Deze laatste variant kan worden toegepast bij aktinische keratosen.

Fotodynamische therapie door belichting met lamp

Verloop van de behandeling

De behandeling bestaat uit drie sessies:

1. Voorbereiding;
   Eerst bereiden de dermatoloog en de doktersassistente de huid voor op de behandeling met zalf.
2. Inwerktijd;
   De zalf moet minimaal drie uur inwerken.
3. Behandeling;
   De zalf wordt verwijderd en de plek wordt belicht met een speciale lamp.

Fotodynamische therapie vindt plaats tijdens een dagopname. Voor de eerste sessie komt u bij de doktersassistente. De dermatoloog is hierbij ook aanwezig om aan te geven om welke plek het gaat en om de huid eventueel kort voor te behandelen. De plek (of soms het gebied) wordt rondom afgetekend met enkele millimeters tot centimeters gezonde huid extra. Soms moeten er ook nog korstjes verwijderd worden. Vervolgens wordt er zalf op de huid aangebracht. Dit wordt afgedekt met lichtwerend materiaal.

Tijdens sessie 2 neemt u plaats in de nazorgkamer. U krijgt hier koffie of thee en eventueel een broodmaaltijd. Tijdens de wachttijd kunt u lezen, tv kijken of een laptop gebruiken. In totaal moet u ongeveer drie tot vier uur wachten.

Na de wachttijd wordt u weer opgehaald door de doktersassistente (sessie 3). Die belicht de huid gedurende ongeveer acht minuten met een speciale lamp met rood licht; dit licht is niet schadelijk voor de gezonde huid. Tijdens de belichting dragen de doktersassistente en uzelf een speciale bril ter bescherming van de ogen.

Het is niet te voorspellen of de behandeling pijnlijk is. Dit verschilt van persoon tot persoon en van plek tot plek. Sommige mensen hebben meerdere plekken die behandeld moeten worden en merken bij de ene plek weinig tot niets van de behandeling, terwijl de andere plek wel pijnklachten geeft. De doktersassistente is voortdurend bij u aanwezig en kan door bijvoorbeeld koeling de pijn eventueel wat verzachten.

Pijnstilling

Eventueel kunnen de avond tevoren, bij het ontbijt en een uur voor de behandeling twee tabletten paracetamol van 500mg ingenomen worden. De pijn kan nog een dag aanhouden.

Na de behandeling

Na de behandeling krijgt u een lichtwerende pleister op, die 24 uur moet blijven zitten.
De huid kan in de dagen na de behandeling wat opzwellen en kunnen er korstjes ontstaan die er vanzelf weer afvallen. Verder kan de huid er wat rood uit zien of wat verkleuren. Dit kan enkele weken tot maanden aanhouden. Heel soms ontstaan er blaren of wonden waar vocht uitkomt.
Na de behandeling wordt een controle-afspraak gemaakt om met de dermatoloog het resultaat te bespreken. Afhankelijk van de aandoening, wordt de behandeling een week later herhaald.
Bijna altijd is de plek na één of twee keer voldoende behandeld en verdwijnt deze vanzelf. Dit wordt bekeken tijdens de controle-afspraak.

Fotodynamische therapie met daglicht

Bij zogenaamde 'daglicht fotodynamische therapie' wordt gebruik gemaakt van dezelfde zalf als boven beschreven. Deze zalf maakt de huid lichtgevoelig. Na opbrengen van de zalf moet de patient gedurende 2 uur naar buiten. De combinatie van daglicht en de zalf, zorgt ervoor dat de aktinische keratosen vernietigd worden.

Om nieuwe ontwikkeling van schade aan de huid door de zon te voorkomen wordt de huid van tevoren ook ingesmeerd met een zonnebrandcreme met beschermingsfactor 50.

Het voordeel van deze therapie is dat het minder pijnlijk is dan met de lamp en dat patiënten niet gedurende enkele uren op de afdeling dermatologie moeten blijven.

Deze therapie is alleen mogelijk van mei t/m september bij een buitentemperatuur van 10 graden of meer en als het niet regent.