Lupus erythematodes (LE)

Lupus erythematodes (LE) is een auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem, dat normaal gesproken betrokken is bij de verdediging tegen bacteriën en virussen, lichaamseigen weefsel aanvalt. 

Het is een relatief zeldzame aandoening die vaker bij vrouwen voorkomt, vooral tussen de 30 en 50 jaar.

Er bestaan meerdere vormen van lupus erythematodes, waarbij verschillende organen aangetast kunnen zijn zoals de nieren, maar ook de gewrichten. Soms is hierbij de huid ook aangetast. Dat wordt een 'huid (cutane) lupus erythematodes' (huid-LE) genoemd.

LE van de huid

De twee meest voorkomende varianten van Lupus erythematodes van de huid zijn:

• Chronische Discoïde Lupus Erythematodes (CDLE)
• Subacute Cutane Lupus Erythematodes (SCLE).

Als ook andere organen zijn aangetast wordt dat Systemische Lupus Erythematodes (SLE) genoemd. De diagnose en behandeling van SLE vindt plaats bij de reumatoloog; deze aandoening wordt daarom hier niet verder besproken.

Oorzaak

De oorzaak van de auto-immuunziekte LE, en dus ook van huid-LE is niet bekend. Er lijken erfelijke factoren een rol te spelen. Verder is bekend dat factoren als zonlicht, bepaalde geneesmiddelen en zwangerschap de reactie van het afweersysteem verergeren.

Klachten huid-LE

Chronische Discoïde Lupus Erytematodes (CDLE)

Bij CDLE is er sprake van rode plekken met schilfering. In het midden van deze plekken is er vaak sprake van genezende huid of littekenvorming. Deze plekken kunnen overal voorkomen maar vooral op de plaatsen die in de zon komen zoals het gezicht, decolleté en de handruggen. Als de ontsteking verdwenen is, kunnen er littekens of lichtere vlekken op de huid achter blijven.

Subacute Cutane Lupus Erythematodes (SCLE)

In geval van SCLE zijn de afwijkingen meestal wat uitgebreider. Er is sprake van rode en schilferende plekken op de huid. Vooral op de huid die regelmatig in de zon komt. Deze plekken kunnen op psoriasis, eczeem of zelfs schimmel lijken en laten na genezing geen littekens achter, wat wel bij de chronische variant CDLE hoort.

Diagnose stellen

Soms kan de diagnose op basis van de zichtbare huidafwijkingen gesteld worden. Vaak moet eerst een weefselonderzoek (biopt) verricht worden, waarbij er één of twee stukjes huid weggenomen worden voor microscopisch onderzoek. Tevens is soms bloed- en urineonderzoek nodig om te beoordelen of er ook andere organen dan de huid zijn aangetast.

Aangezien de huidafwijkingen soms niet goed te herkennen zijn of verward worden met andere huidbeelden als psoriasis of eczeem, is onderzoek door een dermatoloog noodzakelijk om de diagnose huid-LE te stellen.

Behandelmogelijkheden

Als er sprake is van huid-LE, kan in eerste instantie behandeld worden met hormoonhoudende zalven, crèmes of lotions. Soms is dit niet voldoende effectief of zijn de huidafwijkingen te uitgebreid. Dan wordt vaak aanvullend behandeld met tabletten zoals hydroxychloroquine (Plaquenil®; een anti-malariamiddel) of methotrexaat (Zie ook de folders over methotrexaat).

Soms gaat een huid-LE over in Systemische Lupus Erythematodes (SLE). Dat betekent dat ook andere organen dan de huid worden aangetast. Bij patiënten met CDLE is er een kleine kans (ongeveer 5%) dat het overgaat in SLE. Voor patiënten met SCLE is deze kans groter, ongeveer 10% tot 50%.

Om in de gaten te houden of huid-LE bij u overgaat in SLE, kan het de dermatoloog adviseren om regelmatig (bijvoorbeeld één keer per jaar) bloed- en urineonderzoek te doen. Als er in het bloed en de urine afwijkingen te zien zijn, die zouden kunnen passen bij een SLE, verwijst de dermatoloog u naar de reumatoloog voor aanvullend onderzoek en eventueel behandeling.

Roken

Inmiddels is gebleken dat roken, naast de al bekende negatieve effecten op bijvoorbeeld longen, hart en bloedvaten, ook negatieve effecten heeft op onder andere lupus erythematodus en dat rokers ook minder gevoelig zijn voor de werking van medicijnen die bij deze huidziekte worden voorgeschreven.