Telogeen effluvium

Telogeen effluvium is een vorm van gelijkmatig verspreidde, overmatige haaruitval als gevolg van verstoring van de 'normale haarcyclus'.

De behaarde hoofdhuid bevat ongeveer 100.000 haarzakjes (haarfollikels) bij de geboorte. In de loop van het leven neemt het aantal haarzakjes af. Haaruitval wordt pas zichtbaar nadat 20% tot 50% van de haren uitgevallen zijn. Het kan dus zo zijn dat voor anderen de haaruitval niet zichtbaar is.

Haarcyclus

De normale haarcyclus bestaat uit een drie fasen:

• anagene fase
• catagene fase
• telogene fase

De anagene fase is de groeifase; deze duurt een aantal jaar. Ongeveer 85% tot 90% van de haren bevinden zich in de anagene fase.
Daarna komt de haar in een overgangsfase waarbij het haarzakje verschrompelt. Dit is de catagene fase.
Na enkele weken belandt de haar in de rustfase: de telogene fase. Aan het einde van deze fase, na ongeveer drie maanden, valt het haar uit. Normaal gesproken bevindt ongeveer 10% tot 15% van de haren zich in de telogene fase. Dat betekent dat er 50 tot 100 haren per dag kunnen uitvallen.

Bij telogeen effluvium is de haarcyclus verstoord en belanden meer dan het normale aantal haren in de telogene fase. Hierbij is een onderscheid te maken tussen een acuut en een chronisch telogeen effluvium. De haaruitval hierbij kan plotseling en kort en heftig zijn (acuut) maar ook langzaam beginnen en lang aanhouden (chronisch).

Acuut telogeen effluvium

Na een zogenaamd 'uitlokkend moment' belanden meer dan het normale aantal haren in de telogene fase. Deze vallen dan na twee tot vijf maanden ongeveer tegelijk uit wat meestal merkbaar is bij kammen of in het doucheputje. Voorbeelden van uitlokkende momenten zijn:

• medicijnen
• een bevalling;
• ernstige ziekte;
• hoge koorts;
• algehele narcose;
• staken van de anticonceptiepil;
• bloedingen;
• ernstig tekort aan voedingsstoffen (bij streng dieet of anorexia nervosa).

Bij ongeveer een derde van de patiënten is er geen sprake van een uitlokkend moment.

Chronisch telogeen effluvium

Als de haaruitval langer dan 6 maanden aanhoudt, is er sprake van een chronisch telogeen effluvium. Mogelijke oorzaken zijn schildklierafwijkingen, bloedarmoede, medicijngebruik. Ook hier wordt bij ongeveer een derde van de patiënten geen oorzaak gevonden.

Diagnose stellen

De diagnose kan op basis van de zichtbare symptomen gesteld worden. Soms is bloedonderzoek nodig. 
Een bezoek aan de dermatoloog is vaak nodig om het onderscheid te kunnen maken met andere haarziekten. De dermatoloog kan u informeren over het ziektebeeld, de prognose en eventuele behandelmogelijkheden.

Behandelmogelijkheden

Er zijn geen behandelingen bekend die het herstel kunnen versnellen, afgezien van het, indien aanwezig, wegnemen van de onderliggende oorzaak. Bij acuut telogeen effluvium is geen aanvullende behandeling nodig. Dit herstelt vanzelf, binnen drie tot twaalf maanden na wegnemen van de oorzaak.
In geval van een chronisch telogeen effluvium treedt geleidelijk herstel op als de oorzaak weggenomen wordt. Als er geen oorzaak gevonden is, is de haaruitval de ene periode erger dan de andere, meestal gedurende meerdere jaren. Ook hier treedt vaak spontaan herstel op, hoewel dit jaren kan duren.