Psoriasis

Psoriasis is een niet besmettelijke huidaandoening met scherp begrensde rode en schilferende huidafwijkingen verspreid over het lichaam. Het komt ongeveer bij 1% tot 3% van de bevolking voor en kan op elke leeftijd ontstaan.

Varianten van psoriasis

Er zijn meerdere varianten van psoriasis:

• Plaque psoriasis (psoriasis vulgaris): Dit is de meest voorkomende vorm, waarbij er scherp begrensde rode schilferende plakkaten op het lichaam voorkomen. De schilfering is heel kenmerkend en wordt ook wel eens aangeduid als kaarsvet. De klassieke plekken zijn hierbij de strekzijde van de ellebogen, knieën, de onderrug en het behaarde deel van het hoofd.
• Psoriasis inversa: In geval van een psoriasis inversa komen er scherp begrensde rode plekken voor in de lichaamsplooien (liezen, oksels, bilspleet, onder de borsten).
• Psoriasis guttata: Deze aandoening kenmerkt zich door scherp begrensde, druppelvormige, rode en schilferende plekjes verspreid over het lichaam; meestal na een keelinfectie.
• Erytrodermie: Hierbij is de gehele huid aangedaan en rood.
• Psoriasis pustulosa: Bij deze aandoening zitten er pustels (puistjes) op de aangetaste plekken.
• Psoriasis palmaplantaris: Bij deze variant zitten er kloven en pustels aan de handpalmen en voetzolen.

Bij een psoriasis kunnen ook nagelafwijkingen voorkomen in de vorm van putjes, geel/bruine verkleuring, verdikte nagels en loslating van de nagels aan het uiteinde. Sommige mensen met psoriasis krijgen een soort reuma (artritis psoriatica) waarbij vooral de kleine gewrichten van de handen en de voeten aangedaan zijn, maar soms ook de grotere gewrichten.

Oorzaak

De oorzaak van psoriasis is niet bekend. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol, waarbij ook de erfelijke aanleg van belang is. Verder is bekend dat beschadiging van de huid, bepaalde medicijnen (lithium en bètablokkers), infecties en stress de psoriasis kunnen uitlokken. Vaak kan op basis van het huidbeeld de diagnose gesteld worden. Soms is een biopt (weefselonderzoek) nodig om de diagnose te kunnen stellen.

Behandelmogelijkheden

Het verloop van psoriasis is niet te voorspellen; dit is voor iedereen anders. De aandoening is niet te genezen, maar wel goed te onderdrukken. Lichte vormen van psoriasis kunnen door de huisarts behandeld worden. Bij ernstige psoriasis of als de diagnose moeilijk te stellen is, is verwijzing naar de dermatoloog zinvol. Als ook de gewrichten zijn aangetast, wordt de reumatoloog bij de behandeling betrokken (artritis psoriatica).
Er zijn meerdere behandelmogelijkheden:

• Therapie in de vorm van crèmes, zalven of lotions

De crèmes, zalven en lotions bevatten hormoon (corticosteroïden), vitamine D of een combinatie hiervan. Soms worden ook ontschilfer-zalven voorgeschreven om de schilfering te verwijderen, zodat de vitamine D en hormoonpreparaten beter in de huid terechtkomen.
Als dit niet voldoende effect heeft of als de huidafwijkingen te uitgebreid zijn, valt een behandeling met dithranol (brandzalf) te overwegen. Bij deze behandeling wordt het lichaam dagelijks ingesmeerd met dithranol en na een bepaalde periode weer afgewassen. Om verbranding te voorkomen wordt met een hele lage concentratie begonnen. De huid went hier dan geleidelijk aan. Om het effect te behouden moet de concentratie geleidelijk aan worden verhoogd. Deze behandeling vindt niet plaats in het Slingeland Ziekenhuis. Patiënten worden hiervoor verwezen naar een ander ziekenhuis.

• Lichttherapie

Een volgende stap in de behandeling is lichttherapie waarbij de plekken gedurende twee tot drie maanden twee of drie keer per week belicht worden. Hierbij moet ook langzaam de duur verlengd worden om verbranding te voorkomen.

• Tabletten

De tabletten die voorgeschreven kunnen worden bij psoriasis hebben of een ontstekingsremmend of een celdelingremmend effect of een combinatie hiervan. De medicijnen die vaker worden voorgeschreven zijn:

• methotrexaat;
• ciclosporine;
• acitretine (neotigason);
• fumaarzuur.

• Biologicals

Als plaatselijke therapie, lichttherapie, en tabletten allemaal niet helpen, is behandeling met een biological mogelijk. Voorbeelden hiervan zijn:

• etanercept;
• adalimumab;
• infliximab;
• ustekinumab;
• guselkumab
• risankizumab
• secukinumab
• ixekizumab
• brodalumab
• tildrakizumab
• cimzia

Biologicals zijn lichaamseigen stoffen die het immuunsysteem onderdrukken. Het betreft een nieuwe generatie medicijnen die veilig lijken te zijn, maar de effecten op de lange termijn zijn nog niet bekend.